Depite Mbanda Jean ari kwitegura gushinga ishyaka yise “INAAMA”

Mbanda Jean  yashize ishyaka yise « Inzira y’amahirwe n’amahoro y’abenegihugu “INAAMA”

Jean Mbanda ni umugabo w’imyaka 66 y’amavuko, mu Rwanda azwi ho kuba yarabaye umudepite igihe kinini ndetse n’umuntu wanyuze mu ishyirahamwe ry’umupira w’amaguru.

Muri  ntangiriro  2017,  ubwo yari agarutse mu Rwanda avuye mu bihugu by’I Burayi nibwo yatangiye kwerekana ko agarutse muri politiki .Icyo gihe yatangaje gahunda ye yo kuba yakwiyamamariza umwanya w’Umukuru w’Igihugu mu matora yari ateganyijwe muri  Kanama 2017.

 Icyo gihe yavugaga ko ari mu mwanya mwiza wo kuba umwe mu bahatanira kuba Perezida wa Repubulika kuko hari byinshi abona bikwiye guhinduka.

Muri Kamena 2019, mu kiganiro n’ikinyamakuru Gasabo, yavuze ko impamvu  ashaka  gushinga ishyaka , aruko hakenewe ishyaka rizana ibindi bitekerezo kugira ngo iterambere u Rwanda rugezeho ridasubira inyuma.

Ati “Icy’ingenzi ni ugufatanya n’abandi banyarwanda, twerekana izindi nzira z’iterambere rirambye kuko iterambere rishobora kubaho ariko rikaba ryagira n’inzitizi zo gusubira inyuma. Niyo mpamvu tuba tugomba kuzana ibindi bisubizo kugira ngo ridasubira inyuma.”

.

Mbanda avuga ko impamvu hakenewe ishyaka INAAMA , ni ukugarura umuco muri politiki ushingiye ku bintu bitatu; imihigo, kubaha abakuru no kubanza abato, abashyitsi n’abatishoboye.”

Ati “ Abantu turanenga. Mu Kinyarwanda baravuga ngo kunegura biranoga ariko kugena bikaguma. Burya twicara hanze tukavuga, tukavuga ibyo twishakiye tukareba rya cebe ry’inka ntiturebe ibyiza byayo na litiro ikamwa.”

Gahunda politiki y’ishyaka INUUMA

Abo twifuza kuba bo: Qui nous voulons devenir                                           

               1.1 .Ubwoko bwacu : ABANTU ( l`humain)

              1.2. AKARERE KACU      : ISI ( le monde)

              1.3 .IDINI RYACU            : UKWEMERA ( la foi)

              1.4. IKIRANGO CYACU   : UBUMUNTU (l` humanisme)

              1.5. UBUKUNGU BWACU : AMAHORO ( la paix)

              1.6. UMUTWARE WACU : UMURIMO  ( l` emploi)

              1.7. INTWARO YACU        : UKURI ( la vérité )

              1.8. UMUJYANAMA WACU : AGACIRO ( la raison)

              1.9. UMUBURANYI WACU : IGIHE ( le temps)

              1.10. UMUSHINJACYAHA WACU : UMUTIMANAMA       

                                                                           ( La conscience)

             2. ITEKA NGENERWAMUNTU

                          Droits humains fondamentaux

              2.1. UBUZIMA ( la santé)

              2.2. UBUREZI ( l`éducation)

              2.3. UMURIMO ( l.emploi )

              2.4. ICUMBI (le logement)

              2.5. IHUMURE ( la quiétude)  

              2.6. ITUZE (la sérénité )

              2.7. UMUTEKANO(la sécurité)

              2.8. UMUDENDEZO ( l`abondance)

              2.9.  IJABO ( la dignité)

              2.10. IJAMBO ( la souveraineté )    

          3. IBIKENERWA SHINGIRO BYA MUNTU 

               (Besoins de base de tout humain)

            3.1. KUBA   (pouvoir penser)  

              3.2. KUBAHO ( avoir des principes directeurs bien      

                                       pensés)

             3.3. KUBANA (vouloir les partager)

             3.4. KUBANIRA (protéger)

             3.5. KUBANIRWA (se sentir protégé(e))

             3.6. KUGIRA UWAWE (appartenance)

             3.7. KUGIRA UWEMERA KO  ULI UWE( recon-

                                          naissance)

             3.8. KUGIRA UKUGIRIRA ICYIZERE (confiance)

             3.9. KUGIRA UKUGIRIRA UBUNTU( altruisme)

             3.10. KUGIRA UKUGIRA INAAMA (conseil)

            4. UMUTUNGO RUSANGE UTIHARIRWA

                                          Biens communs      

             4.1. UBUTAKA ( la terre)

            4.2. AMAZI  (l`eau)

            4.3. UMWUKA ( l`air)

            4.4. IZUBA (le soleil)

            4.5. INDA Y`ISI ( le sous-sol )

            4.6. UMUCO( la culture)

            4.7. IBITEKEREZO( pensées et réflexions)

            4.8. IBISHANGA ( Les marais )

            4.9. AMASHYAMBA (les espaces boisés)

            4.10.INYAMASWA n`udukoko(animaux et insectes)

 5. AMAHAME NGENGABUFATANYE

   Principes générateurs de bons «  liens sociaux »

            5.1.UBWIYUBAHE ( respect de soi)

            5.2.UBWIYIZERE( estime de soi)

            5.3.UBUSHISHOZI ( perspicacité)

            5.4.UBWISANZURE ( liberté)

            5.5.UBWISUNGANE ( solidarité)

            5.6.UBWUBAHANE ( respect mutuel)

            5.7.UBUSIMBURANE (alternance)

            5.8.UBUGABO (autonomie)

            5.9.UBUPFURA (intégrité )

            5.10.UBUTWARI ( témérité)

            6. INDANGAMURAGE NDEMABUGABO

               Héritage traditionnel menant a la dignité

            6.1. GUSHYIRA MU GACIRO( se montrer raisonnable)

            6.2. GUKUNDA UMULIMO ( aimer ce qu`on fait)

            6.3. KUYOBORWA N`AMAHORO( guidés par la paix)

            6.4. GUTINYA AMATEGEKO ( craindre lois et réglements)

            6.5. KUMVIRA UBUTEGETSI ( écouter l`autorité)

            6.6. KUBANZA     ( devenir altruiste)

            6.7. KUBAHA     ( se vouloir respectueux)

            6.8. KWEMERA IMIHIGO ( accepter les défis)

            6.9. KWIHANGANA (manifester de la patience)

           6.10. KWOROHERANA( cultiver la tolérance)     

            7. IMIZIRO N`IMIZIRIRIZO , KIRAZIRA RWOSE :

            Ce dont un humain doit impérativement s’empêcher

            7.1. GUSHYIRA IBYO TWEMERA IMBERE Y`IBINDI)

                   (refus de placer nos convictions avant tout)   

            7.2. GUSHYIGIKIRA ICYATEZA INTAMBARA CYOSE

                   (refus de soutenir toute action  de guerre)

            7.3. KUGIRA ITEKA ry`AMUNTU URUTISHA IRINDI

                   (refus de la dominance d`un  droit humain )

            7.4. KUGIRA UMUTUNGO RUSANGE WIHARIRA

                    ( refus du monopole d`un  bien commun)

            7.5. GUTESHA AGACIRO IKIZERE WAGIRIWE

                    (refus de la dévalorisation de la confiance)

            7.6. KWISHYUZA INEZA WAGIRIYE UNDI

                 (refus de faire payer une de vos bonnes actions)

            7.7. KUGAMBANIRA INCUTI

                    (refus de trahir un(e) ami(e))

            7.8. GUTERERANA UMUVANDIMWE

                    (refus d`abandonner un frère ou une soeur)

            7.9. GUSHAKIRA INZIRA INDA

                    (refus de donner assistance aux clépthocrates)

            7.10.GUHINDURA POLITIKI UMWUGA                             

                     ( refus de faire de la POLITIQUE un métier)

         8.AGACIRO K`AMAGAMBO N`UKO ARUTANA

                   Valeur et ordre des mots

          8.1. KUBA BIRUTA KUBAHO

          8.2. KUBAHO BIRUTA KUBANA

          8.3. ICYIZERE KIRUTA IBANGA

8.4. IBANGA RIRUTA UBUNTU

          8.5. UBUNTU BURUTA ABANTU

          8.6. ABANTU BARUTA  IBINTU

          8.7. MWENIGIHUGU ARUTA UMWENEGIHUGU

          8.8. UMWENEGIHUGU ARUTA UMUNYAGIHUG

          8.9. UBUTABERA BURUTA UBUCAMANZA

          8.10. IGITSURE KIRUTA IGITUGU

       9. INZIRA  IGANA IGIHUGU CY`AMAHORO

         Étapes  conduisant vers un pays de paix

       9.1. KWEMERA IMANA

       9.2. KUBAHA UBUYOBOZI

       9.3  KWEMERA IMIHIGO

       9.4. KUMVA INAAMA

       9.5. GUSHYIGIKIRA UKULI

       9.6. KWIRINDA AMAFUTI

       9.7. KWIYAKA IBY`ISI

       9.8. KWIBUKA INEZA

       9.9. KUBANZA UBUNTU

       9.1O.KWICISHA BUGUFI

 10. REPUBURIKA : IGIHUGU Cy’AMAHORO

10.1. AKARERE K`AMAHORO (territoire de la PAIX)

         10.1.1. KWUBAHA UMURIMO

         10.1.2. KWIZERA UBUSHOBOZI

         10.1.3. KWEMERA IMIHIGO

         10.1.4. KUBANZA UBUNTU

      10.2. INTANGO Y`AMAHORO(fondation de la PAIX)

      10.2.1. UBUZIMA

         10.2.2. UBUREZI

         10.2.3. UMURIMO

         10.2.4. UMUTUNGO BWITE

        10.3.INKINGI Z`AMAHORO(piliers de la PAIX)

      10.3.1. INGABO Z`IGIHUGU

         10.3.2. UBUTEGETSI BW`IGIHUGU

         10.3.3. UBUKUNGU BW`IGIHUGU

         10.3.4. UBUBANYI N`AMAHANGA

      10.4. INKUTA Z`AMAHORO( murs de la PAIX)

         10.4.1. IHUMURE

         10.4.2. ITUZE

         10.4.3. UMUTEKANO

         10.4.4. UMUDENDEZO

          9.5. IGISENGE CY`AMAHORO (toit de la PAIX)

         10.5.1 INTEKO NSHYIGIKIRAMUCO

         10.5.1. INTEKO NSHINGATEGEKO

         10.5.2. INTEKO NYUBAHIRIZATEGEKO  

         10.5.3.INTEKO NGENZURATEGEKO

Duhereye kuri izi gahunda z’ishyaka INNUMA, murabona ko Jean Mbanda afite gahunda nziza zubaka igihugu atari ba bandi bashinga amashyaka bakayita ya opposition  bagamije indonke ( les opportunistes politiques).

Mbanda avuga ko abantu bavuga ko bari muri ‘opposition’ bari gukina politiki yo guhendana ubwenge bashaka kuyobya abaturage.

Ati “Ijambo Opposition uko mbizi, risobanura abantu batsinzwe amatora yo mu Nteko Ishinga Amategeko […] ntushobora kuvuga ko uri muri opposition udafite imyanya mu nteko, nirwo rubuga rwonyine umunyapolitiki avugiramo. Ntabwo ari kuri internet, ntabwo ari mu muhanda mu myigarambyo. Oya, ibyo ni iby’imiryango n’amashyirahamwe yigenga avugira abantu.”

Ntiwakwicara ikantarange ngo uvuge ngo uranenga, ngo nibaguhe, ngo tura tugabane nitumara kugabana tubone gukomeza, tubone guhumeka. Ubuyobozi ni ubw’abaturage mu byo twemeranyije, iyo bataragira aho bagushinga kubahagararira, uba wivugira ibyo ushaka kugira ngo ubone abayoboke ariko ugomba no kwirinda gushaka abayoboke b’impumyi.

Kugeza ubu mu Rwanda habarizwa amashyaka 11 yemewe n’amategeko arimo FPR Inkotanyi, PSD, PL, PDI, PDC, PSR, UDPR , PPC, PSP, Democratic Green Party of Rwanda na PS Imberakuri.

Nyirubutagatifu Vedaste

 1,507 total views,  1 views today

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *