Gutera ibiti byo guhangana n’imihindagurikire y’ikirere
Miliyari 580 Frw zigiye gukoreshwa mu kubungabunga ibidukikije no kurwanya n’imihindagurikire y’ibihe nk’imwe mu nkingi mwamba u Rwanda ruri gushyira mu bikorwa, kugira ngo mu 2030 ruzabe rwarageze ku ntego yarwo yo kugabanya byibuze 38% by’imyuka yose rwohereza mu kirere, bingana na toni miliyoni 4,6.
Mu bizitabwaho harimo nk’umushinga wo gutera amashyamba mu Ntara y’Iburasirazuba (TREPA) n’undi wo guhangana n’imihindagurikire y’ibihe mu Ntara y’Amajyaruguru uzatwara miliyari 4.5 Frw.
Ni muri urwo rwego hari umushinga ugamije kubakira abaturage bo mu turere twa Kirehe na Nyagatare ubudahangarwa ku mihindagurukire y’ikirere (AREECA), ushyirwa mu bikorwa n’Umuryanga Mpuzamahanga wita ku Kubungabunga Ibidukikije – IUCN kubufatanye n’Ikigo cy’Igihugu gishinzwe amashyamba- RFA, uturere twa Kirehe na Nyagatare ndetse n’Umuryango Nyarwanda Uharanira Iterambere ry’icyaro- RWARRI, ku nkunga ya Minisiteri y’ibidukikije y’ Abadage (German Federal Ministry for the Environment, Nature Conservation and Nuclear Safety- BMU).
Uyu mushinga ukorera mu bihugu 4 aribyo Rwanda, Kenya, Cameroon na Malawi, ukaba urebererwa na GIZ muri ibi bihugu byose. Umushinga wa AREECA mu Rwanda ugamije gusubiranya ubutaka bwamaze kwangirika mu turere twa Kirehe na Nyagatare haterwa ibiti bivangwa n’imyaka, haterwa kandi amashyamba mashya, habungwabungwa ayangiritse, haterwa ibiti by’imbuto ndetse
hanaterwa ibiti ku nkengero z’imihanda n’imigezi. Ibi byose bikorwa n’abaturage bo banyirimirima n’ubutaka binyuze mu cyiswe“Community Approach”.
Muri Community Approach, abaturage bajya mu matsinda, bbakagaragaza urutonde rw’ibibazo bibangamiye imidugudu yabo, ndetse bagafata iyambere mu gushaka ibisubizo by’ibibazo bagaragaje. Aha niho inzobere za IUCN, RFA na RWARRI bazira bagamije kongerera ubumenyi abaturage, ariko abaturage akaba aribo bashyira mu ngiro ibikorwa byose.Mu nshamake, amafaranga y’umushinga ava ku muterankungaagahita ajya ku baturage binyuze muri za SACCOs nta Rwiyemezamirimo ujemo hagati. Bivuze ko abaturage ubwabo baba bahindutse ba rwiyemezamirimo mu mirima yabo. Leta y’u Rwanda ibinyujije mu Kigo cy’Igihugu gishinzwe amashyamba ifite intego yo gusubiranya ibice byangiritse bidafite gusarura ayeze no gutera andi mashyamba aho atigeze hagamijwe kuyongera.
Hari ibiti byihanganira izuba nk’imisave, umuhumuro, grevillea,cassia siamea, cassia spectabilis, lesena…… Ku mihanda ifite inkengero zigizwe n’ubutaka bubi butaberanye n’ubuhinzi, haterwa Jacaranda turipied du Gabon (spathadea campanulata), inturusu, Cypres, Callitris, Filao, Cassia spectabilis
Pinus, Acacia melanoxylon. Intera hagati y’igiti n’ikindi ni m 2.5 kugeza kuri m 3.Ku misozi ihanamye haterwa ibiti bikurikira: Inturusu, Cypres, Pinus, Callitris, Filao, Acacia meranoxylon Acacia mearnsii………Ibiti biterwa imbusane mu ntera ya m 2.5 x m 2.5. Ku miringoti haterwa ibiti bitonona imyaka, n’iby’imbuto ziribwa, intera ijya hagati y’ibiti bibiri ni m 7. Hagati y’ibiti binini haterwa uduti duto ndumburabutaka nka Calliandra, Lesena, Imiruku, Iminyegenyege cyangwa ibiti byera imbuto ziribwa nk’amacunga, ibinyomoro amapapaye n’ibindi.
Uwitonze Captone
379 total views, 2 views today